Een jaar lang op zee (de laatste blog van onze reis)

Een jaar lang op zee - hoe zijn we daartoe gekomen?

Het is begonnen als een lang gekoesterde droom - die steeds in mijn onderbewuste zweefde. Deze droom raakte in een stroomversnelling tijdens een vakantie in Griekenland in 2016 waar we een dag meezeilden op een jacht bij het prachtige stadje Koroni. 

De stroomversnelling bracht ons naar een wild plan: laten we een jaar lang zeilen met het gezin! Dat wilde plan werd in het najaar van 2018 steeds concreter en realistischer - met de beslissing om van Nederland naar Griekenland te zeilen. En dus gingen we op internet en in havens speuren naar geschikte zeil schepen voor onze tocht.

Dit plan werd als een project aangepakt - met een budget, factoren die het project konden stoppen (waaronder de scholing voor de kinderen), een lange lijst van activiteiten, een goed gedefinieerd tijdschema om alle activiteiten te voltooien. Belangrijk was de harde deadline op 28 februari 2019, gaan we door, of stoppen we? Als we op dat moment op alle belangrijke beslissingen een groen licht hadden zouden we door gaan, of anders het idee afblazen.

We kregen groen licht: een gezond financieel budget, een geschikt schip voor de tocht met 4 hutten, medewerking van de scholen, en een helder plan hoe alles te organiseren. Het project plan hebben we formeel vastgelegd in een rapport dat we eerst dagelijks, en daarna wekelijks bijwerkten om maar niets belangrijks over het hoofd te zien. Zo hadden we duidelijkheid en helderheid.

Van andere ver-weg-zeilers horen we dat dit een zeer snel tijdschema was - van idee tot vertrek was bij ons binnen 6 maand, vele andere vertrekkers doen daar minimaal twee jaar over. Een Duitser die ik in Portugal sprak keek me vertwijfeld aan hoe dit zo snel kon. 

Maar wat goed is komt snel, en zo was het bij onze reis.

Na de handtekening onder het koopcontract van ons schip bij de verkoopmakelaar hebben we de eerste twee maanden gebruikt voor alles-behalve-het-schip: hoe kunnen we ons huis verhuren, hoe kunnen de kinderen het onderwijs volgen, hoe gaan we logistiek alles organiseren, wat nemen we mee, wat gaat in opslag, wat moeten we aanschaffen. 

Pas dik twee maanden later hebben we de boot afgehaald bij de makelaar in Zeeland. Met twee vrienden hebben Marttje en Edwin de Bleu Magenta over gezeild in drie dagen naar Friesland. In Heeg konden we ons schip klaarmaken en uitrusten voor de reis (met 5 centimeter water tussen de kiel en de bekende Friese modderbodem bij onze ligplaats). De boot is drie dagen uit het water geweest voor het aanbrengen van anti-fouling onder de waterlijn en om essentieel onderhoud aan de motor en saildrive te kunnen doen. Sjouke Lute hing twee keer 20 meter boven het water in de top van de mast om de windmeter te vervangen - sommigen zouden dat doodeng vinden maar hij kreeg er een kick van. 

Ook moest Edwin keihard blokken om alle examens te kunnen afleggen: Klein vaarbewijs I en II, Theoretische Kust Navigatie, Marifonie. Dit alles gevolgd bij de uitstekende cursussen van Wilko Braam van Neptunamor. Achteraf kan ik zeggen dat dit een zeer goede voorbereiding was - gezien de korte beschikbare tijd moest ik er intensief mee aan de slag en dat werkte voor mij heel goed. Jammer dat ik de paragraaf over sulfateren van accu’s niet zo serieus genomen heb - onze accu is gaan sulfateren door te diep ontladen waardoor de accu ging koken - een gevaarlijke en akelige situatie als je op zee vaart met harde wind en hoge golven, zoals ons overkwam.

Theoretische basis is nuttig, maar de praktijk van het varen met een groot en zwaar jacht is heel wat anders. De overtocht van Zeeland naar Friesland met coaching door de ervaren zeiler Herman was uiterst waardevol - zeilen op stromend water; een zeer druk vaarwater oversteken (de Nieuwe Waterweg bij Rotterdam); varen tussen grote schepen op een druk kanaal (Amsterdam Rijn Kanaal); manoeuvreren in sluizen (Stellendam, IJmuiden, Amsterdam, Enkhuizen, Stavoren);  manoeuvreren bij bruggen; zeilen hijsen; zeilen reven; zeilen trimmen; varen bij schemering. Het was een intensieve stoomcursus die mij veranderde - van de ervaren open-bootjes-kapitein die ik was - in een schipper van een 46 voet 13 tons kajuit jacht. 

Kon ik het daarna allemaal na drie dagen zeilen-op-een-jacht-met-begeleiding? Nee - natuurlijk niet alles, maar wel genoeg, en al doende leert men (zie de blog

https://www.g-w-r.eu/blog/399898_al-doende-leert-men

).

Door steeds stukken te varen die we aankonden, leerden we snel.

Een ervaren schipper aan boord is essentieel - maar niet genoeg. Er moet ook een goed ingespeelde bemanning zijn die weet wat te doen en hoe dit te doen. Thuis ben ik echtgenoot en vader, maar hier was ik in de rol van kapitein (tenminste: als we niet vast lagen aan een steiger). Dat geeft soms spanningen als je in de rol van kapitein iets moet verlangen wat je als vader niet gedaan zou krijgen; of als je als kapitein een beslissing neemt waar de hele bemanning tegen is. Ons gezin heeft het crew zijn op een bewonderenswaardige wijze geleerd en uitgevoerd. Altijd als het nodig was - Alle hens aan dek! - waren ze er helemaal.

De belangrijkste training van de crew waren de drie meerdaagse oefentochten met het gezin op het IJsselmeer, en wat dagtochten met familie en vrienden in weekenden. 

Op het allerlaatst konden we op marktplaats nog twee prachtige Mistral surfplanken op de kop tikken en hebben we een rek gemaakt over de kajuit om dit alles op te kunnen bergen. 

Snel daarna kwam op 17 juli 2019 de grote dag van vertrek. 

Onze reis had vele hoogtepunten - Amsterdam - Oosterschelde - Westerschelde - Nieuwpoort - Bretagne - Guernsey - de Spaanse ria’s - Santiago de Compostella - de golven af surfen met 11 knopen bij Muros -  Porto en Lissabon - de Algarve - een week rondreizen door het binnenland Portugal met huurauto - het Klooster van Batalha - Gibraltar - de Sierra Nevada - Het Alhambra in Grenada - Valencia - nieuwe zeilen besteld in Alicante - Barcelona - de Sagrada Família en andere architectuur van Gaudí - Sinterklaas vieren in Spanje - het Dalí museum in Figueres - een ruige tocht over de Gulf du Lions - verzeild raken in het sfeervolle Saintes Maries de Mer midden in de Camargue - Marseille met bijbehorende Mistral van windkracht 8 waardoor we twee nachten lagen te stuiteren in de haven van Port Frioul - het sfeervolle Toulon - de Franse Riviera met Monaco - het Oceanografisch Museum dat is vorm-gegeven door mijn jeugd-held, de zee-explorer Jacques Cousteau - de Italiaanse Ligurische kust met het historische Genua en het charmante Portovenere (waar de Griekse Triremen 2500 jaar geleden al kwamen) - dagtochten naar Pisa en Florence, waar de renaissance is begonnen - een week op het eiland Elba en net voor de corona crisis in alle hevigheid uitbrak de overtocht naar het prachtige eiland Corsica.

Vervolgens 120 dagen vast in de Corona lockdown in de haven van Porto Vecchio op Corsica (Frankrijk) waar we aan den lijve de strenge Franse maatregelen ondergingen en fysiek van de buitenwereld waren afgesloten - onze wereld was niet groter dan ons schip en 100 meter steiger. Het enige vertier was Flamingo’s bekijken in het natuurgebied vlak bij de haven, maar niet langer dan een uur per dag want anders kon je een boete krijgen van de politie (niet voor het kijken naar Flamingo’s maar omdat je te lang buiten was geweest).

Na drie maanden wachten-wachten-wachten besloten we dat langer wachten op het openen van Franse of Italiaanse havens geen zin had, maar dat we beter in een lange tocht zouden kunnen zeilen naar Griekenland.

Dat hebben we gedaan - 700 mijl aan één stuk varen - hetzelfde als de afstand van Amsterdam naar de Spaanse grens - met een gezin dat normaal gesproken alleen dagtochten van ten hoogste 14 uur doet - we hebben het klaargespeeld. Het was een heel avontuur - dwars over de Tyrreense Zee, door de straat van Messina en dwars over de Ionische Zee. Het heeft van ons meer ervaren zee-zeilers gemaakt - we kunnen nu volcontinue dagenlang zeilen met nachtdiensten en vinden dat nog leuk ook. 

Bij aankomst in Griekenland bleek dat het avontuur daar pas werkelijk begon - we waren als buitenlandse boot niet welkom - het verbod van invaren werd op de dag dat we aankwamen met 15 dagen verlengd - zonder vooraankondiging vooraf. Hoe redt je je uit die onmogelijke situatie? In onze reeks van blogs met titel Lange reis naar Griekenland kunt u lezen hoe we dat gedaan hebben.

Inmiddels hebben we een ronde on de Griekse Peloponnesos gezeild en veel moois van Griekenland gezien: Levkas, Ithaca, Zakínthos, Pylos, Methoni, Porto Kayio, Monemvasia, Gerakas, Spetsai, Navplion, Ermioni, Poros, het kanaal van Korinthe, Zoodhokos, de brug bij Patras, Oxia, Vlikho, Meganesi en Preveza.

We hebben in een jaar tijd een flinke portie uitdagingen gehad - wind van stormkracht terwijl we op zee waren, een aanvaring van onze kiel met een rots, een kokende accu, ouderwets navigeren toen de GPS was uitgevallen (met kaart, passer, potlood, kompas en peilingen nemen), motorpech, hoge golven, een heksenketel van golven, een scheur in onze genua, een defect bij de genua waardoor we hem niet konden inrollen, aanleggen bij zeer moeilijke wind, een anker dat muurvast op de bodem zit, een anker dat maar niet wil houden terwijl het buiten al pikdonker is, blessures aan de ledematen van de bemanning, 120 dagen vast in één haven, water in de dieseltank, windhozen aan de horizon, navigatie lichten die tijdens het varen defect raakten, en een genaker die zich bij toenemende wind niet weer in de slurf liet leiden vlak voor lagerwal. 

Maar ook dit alles wisten we te overwinnen door als goed team de situatie elke keer het hoofd te bieden.

Heel vaak waren het onze beschermengelen die ons gered hebben - het beste voorbeeld was bij Guernsey toen we nog maar een schamele 10 liter diesel in de tank hadden bij aankomst in de haven nadat we moesten opboksen tegen hoge golven bij harde wind - als daar onze tank leeg was geraakt zouden we een helse tocht hebben beleefd (zeilend naar een haven met 6 knopen stroom tegen).

Ook wij konden anderen redden - die Portugese vrouw die in Baiona tussen wal en schip was gevallen waar haar echtgenoot niets van had gemerkt, de man die bij tanken struikelde over zijn achterlijn en nog net door mij kon worden gegrepen voor hij in het water zou vallen. Twee honden levens: Maaike Grytsje redde een hond vanaf een donkere kade op Corsica. Edwin zag een hond in het water bij Vulcano achter een rode bal aanzwemmen - met de havenmeester en zijn snelle rubberboot redden de hond die al ver op zee was gezwommen redden - tot grote vreugde van het gezin dat bij de hond hoorde.

Heel veel mensen hebben we ontmoet - en veel prachtige gesprekken gevoerd. Daar bewaren we dierbare herinneringen aan.

Was dit jaar een slijtage slag? Dat niet, na een zware etappe konden we steeds uitrusten in een haven. Dat is het grote voordeel van het coastal-cruisen wat wij deden - heel wat anders dan zeilers die een oceaan oversteken. Het overgrote deel van de tochten was zeer aangenaam, met prachtige vergezichten en imposante kusten, mooie baaien en kristalhelder water waar je graag in zwemt. 

We hebben in minder dan 4% van de dagen van deze reis regen gehad. Noord-west Spanje en Portugal herinner ik mij als één lange periode met onafgebroken strak-blauwe lucht - een heel verschil met de vele grijze dagen bij Bretagne. 

Terugkijkend op onze tocht van bijna 6000 zeemijl zijn we dankbaar, blij, voldaan en vervuld. We hebben deze droom waargemaakt en hebben ervaringen en dierbare herinneringen waar we een leven lang van kunnen genieten en her-beleven. Ook hebben we een grote hoeveelheid inspiratie voor de toekomst opgedaan. Veel hiervan is vastgelegd in de vele blogs op deze website. 

Beste lezer van deze blogs - bedankt dat je deze reis met ons hebt meebeleefd. Uit de vele reacties die we kregen en krijgen begrijpen we dat deze reis voor anderen een bron van inspiratie is.

Wat de toekomst brengen moge?

Dat zal de tijd ons leren. Ons andere leven, dat van wonen in Nederland, school en werk plus alles wat daar “bij hoort” komt weer terug.

Maar toch zal het ook anders zijn. Door de reis zijn wij op een aantal manieren veranderd - en Nederland en de wereld zijn door de corona situatie ook veranderd.